Streptokokkensepticemie
De essentie
Septicemie bij biggen wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door Streptococcus suis, maar ook andere streptokokken kunnen dergelijke letsels veroorzaken. Streptokokken zijn bewoners van de neus en tonsillen. Onder invloed van stressfactoren kan de kiem een sepsis veroorzaken eventueel in combinatie met aantasting van organen of serosae.
Preventief moet in eerste instantie aandacht besteed worden aan het vermijden van stressfactoren, klimaat, hokbezetting, enz. De stressinvloeden in de moderne varkenshouderij (speenleeftijd, hergroeperen, ...) zijn echter dikwijls van die aard dat bij spenen van biggen preventief gemedicineerd wordt om uitbraken van streptokokken te voorkomen.
Keuze van het antibioticum
Voor zieke dieren is onmiddellijk ingrijpen met antibacteriële middelen noodzakelijk. Daarbij worden best ook de naburige dieren behandeld omdat bij verhoogde infectiedruk de andere biggen een groot risico op kliniek lopen.
1ste keuze
procaïne benzylpenicilline2de keuze
trimethoprim + sulfonamiden amoxicilline ampicilline procaïne benzylpenicilline + neomycine3de keuze
lincomycine oxytetracycline cefquinome ceftiofur+ Resistentie
Streptokokken bezitten een zeer goede gevoeligheid aan beta-lactamantibiotica. In combinatie met aminoglycosiden (neomycine) wordt een synergistische werking gezien.
Minimum inhibitorische concentraties (MICs) van trimethoprim + sulfonamiden voor Streptococcus suis stammen, geïsoleerd in Vlaanderen, zijn de afgelopen jaren gestegen naar om en bij de 50% in 2018. Verschillen in gevoeligheid kunnen optreden naargelang het serotype.
Een hoge graad van resistentie daarentegen wordt aangetroffen tegen lincomycine en tetracyclines. Deze molecules werden derhalve bij de derde keuze ingedeeld.
+ Staalname en diagnostiek
Bacteriologisch onderzoek met cultuur van de kiem uitgaande van aangetaste of gestorven dieren moet een waarschijnlijkheidsdiagnose op basis van klinische symptomen en bevindingen op lijkschouwing definitief bevestigen.
Tijdstip staalname:
Stalen voor cultuur moeten onmiddellijk na sterfte of euthanasie genomen worden.
Plaats staalname:
De oorzakelijke kiem (vb. streptokokken) moet aangetoond worden ter hoogte van de aangetaste weefsels. Via de bloedbaan kunnen verschillende organen bereikt worden. Frequent isoleert men streptokokken uit de gewrichten, meningen en uit endocarditis letsels. Bloedonderzoek heeft weinig waarde. Men kan een levend of pas gestorven big aanbieden aan het laboratorium of er kunnen zelf stalen genomen worden ter hoogte van de meningen, gewrichten of het endocard. Hierbij moet absoluut vermeden worden dat contaminatie optreedt vanuit weefsels waar streptokokken tot de normale microbiotia behoren (de tonsillen, de bovenste luchtwegen, spijsverterings- en urogenitaalstelsel). Isolatie is meest succesvol/zinvol indien stalen worden genomen van macroscopisch aangetaste weefsels.
Hoe bewaren:
Gebruik steriel materiaal om het staal te verzamelen en koel te bewaren (+2°C - +6°C). Het staal moet zo snel mogelijk onderzocht worden.
+ Referenties
Hendriksen et al. Occurrence of antimicrobial resistance among bacterial pathogens and indicator bacteria in pigs in different European countries from year 2002 – 2004: the ARBAO-II study. Acta Veterinaria Scandinavica 2008, 50:19.
Marie et al. Antimicrobial susceptibility of Streptococcus suis isolated from swine in France and from humans in different countries between 1996 and 2000. Journal of Antimicrobial Chemotherapy 2002, 50: 201-209.
Wisselink et al. Quantitative susceptibility of Streptococcus suis strains isolated from diseased pigs in seven European countries to antimicrobial agents licensed in veterinary medicine. Veterinary Microbiology 2006, 113: 73-82.
A2-bronnenGegevens antibiogrammen DGZ 2009-2011.
