NLFR

Keizersnede

Staphylococcus spp. en andere commensalen van de huid

De essentie

De keizersnede is in België de meest uitgevoerde chirurgische ingreep bij rundvee. Onderstaande richtlijnen zijn opgesteld voor de keizersnede zonder complicaties.

Er zijn momenteel onvoldoende gegevens beschikbaar om a priori te bepalen welke kiemen verantwoordelijk zijn voor besmettingen bij runderen die een keizersnede ondergaan. Wanneer de betrokken kiemen onbekend zijn en er sprake is van een niet-gecompliceerde keizersnede, vormen de commensale en/of facultatief pathogene bacteriën op de huid van de koe en de dierenarts de grootste infectiebron voor de operatiewonde (bijvoorbeeld Staphylococcus spp.).

Bij een keizersnede zonder complicaties varieert het besmettingsrisico in het algemeen van laag tot matig. Bij een keizersnede met complicaties varieert het risico op besmetting van hoog tot zeer hoog.

Goede praktijken vóór, tijdens en na de chirurgische ingreep beperken het risico op bacteriële besmetting. Een aangepaste omgeving (een keizersnedebox) en voortdurende asepsie (het dier en de operatieplek voorbereiden met reinigings- en ontsmettingsmiddelen; steriele handschoenen, chirurgische instrumenten en producten gebruiken; de operatietijd beperken) zijn slechts enkele voorbeelden van goede praktijken die de dierenarts moet toepassen om infecties tijdens de chirurgische ingreep te vermijden of het risico erop te verkleinen. Om het risico op besmetting tijdens een chirurgische ingreep bij runderen te beperken, dienen alle mogelijke preventieve maatregelen te worden genomen.

Keuze van het antibioticum

De noodzaak van een profylactische antibioticumbehandeling bij de keizersnede van het rund moet steeds door de dierenarts worden beoordeeld en mag nooit in de plaats komen van de preventieve basismaatregelen.
1ste keuze

Uitsluitend voor de keizersnede zonder complicaties.

Toe te dienen via intramusculaire weg bij voorkeur 15 tot 60 minuten voor de start van de operatie:

procaïne benzylpenicilline 1
2de keuze
Wegens onvoldoende wetenschappelijke data over de doeltreffendheid werden geen tweede keuzemiddelen opgelijst.
.
3de keuze
Wegens onvoldoende wetenschappelijke data over de doeltreffendheid werden geen derde keuzemiddelen opgelijst.
.
Voetnoten

1: Op dit moment is er in België geen enkel antibioticum dat een vergunning heeft voor het in de handel brengen voor gebruik bij een keizersnede of, in bredere zin, bij de perioperatieve behandeling van rundvee. De dierenarts kan uitzonderlijk een antibioticum gebruiken buiten de vergunning om (onder de voorwaarden van de cascaderegelgeving) en dit op eigen verantwoordelijkheid.

+ Resistentie

De keuze-indeling houdt uitsluitend rekening met de context van de keizersnede zonder complicaties, waarbij commensale en/of facultatief pathogene bacteriën op de huid van de koe en de dierenarts de grootste infectiebron voor de operatiewonde vormen. Deze kiemen zijn van nature gevoelig voor procaïne benzylpenicilline, hoewel rekening moet houden met het voorkomen van verworven resistentie.

Voor de gecompliceerde keizersnede, waarbij er sprake is van een polymicrobiële context kan er geen eerste keuze antibioticum worden aanbevolen.

+ Staalname en diagnostiek

Tijdens de keizersnede kan een staal genomen worden ter hoogte van het peritoneum, door middel van een swab. Zo kan geanticipeerd worden op een mogelijke infectie na de keizersnede en kan een therapie, aangepast aan de microbiële context gestart worden.